15 - Akoestiekleer
Hoofdstuk 15 - Paragraaf 7
15. Akoestiekleer

15.7 Geluidssnelheid

Deze is niet altijd en overal even groot maar is afhankelijk van luchtdruk, vochtigheid,temperatuur, stofgehalte etc.Hoe harder de materie hoe sneller de geleiding in gassen is het ongeveer een paar honderd meter per sekonde. In vloeistoffen 5 x zo snel en in vaste stoffen (treinrails!) zelfs 15 x.

Sneller dan het geluid
Een moderne straaljager stuurt golffronten voor zich uit. Deze worden steeds dichter samengeperst en achter zich juist verder uitelkaar getrokken. Een zwemmende eend doet dit ook, zwemt hij sneller als dat de golven zich uitbreiden dan ontstaat een boeggolf. Zoals bij een snel schip. Bij Mach 3 begint de hittemuur door een enorme luchtwrijving voor het vliegtuig uit.

Geluid wordt gereflecteerd
Als een schip een boeggolf tegen een kade laat bewegen zal deze reflecteren. Vergelijk de biljartbal, die kaatst tegen de wand naar de tegenovergestelde richting. De echoput kennen we allemaal en in de bergen kun je je roep of de Alpenhoorn-klankstoot terugluisteren.

Schepen kunnen op deze wijze met een echolood de diepte peilen en vroedvrouwen kunnen met een 'echo' allerhande waarnemingen doen.
Styropor, wol, kurk, steenwol, schuimrubber , etc. kunnen we gebruiken om de (galm)echo tegen te gaan.

Het horen van geluid
Door teveel en te lang naar harde en vooral onverwachte geluiden te luisteren of eraan worden blootgesteld ontstaan beschadigingen aan het trommelvlies omdat beide trommelvliespiertjes, de musculi tympani, die het trommelvel moeten spannen of meer ontspannen, niet tijdig kunnen aanspannen. Er ontstaat verharding en zelfs verkalking van het trommelvlies.

De haartjes in het slakkenhuis/labyrinth van het oor worden door geluiden in trilling gebracht, zoals korenaren in de wind en waterplanten in een beek. Deze trilling wordt op de gehoorzenuw overgebracht en naar het bijbehorende hersendeel gebracht, daar waargenomen, verder getransporteerd naar het verwerkings-of associatieveld van het gehoor. Daar pas wordt je gewaar wat je hoort.

Dus: het geluid brengt het trommelvlies in trilling. Hamer, aambeeld en stijgbeugelbotjes dragen het geluid over naar een tweede dun huidje in de buitenwand van het slakkenhuis/labyrinth. De trilling brengt de hier aanwezige vloeistof in beweging door een pompmembraantje. De trilling van de in de vloeistof staande haartjes wordt aan de zenuw doorgegeven. Wees dus erg zuinig op je oren. Discobezoek maakt je doof. Vlak voor een paar keihard spelende trompetten zitten ook.


15.7 Geluidssnelheid