66. The code of embouchure
66.19 Mondstuk Glottis
Mondstuk/strottehoofd
Voor een koperblazer is het mondstuk de verbinding tussen mens en instrument.
Een mondstuk is de op één na laatste hindernis van de door te sturen luchtstroom. Het instrument zelf , met haar verschillende verwijdingen en vernauwingen, nodig voor het Bernouilli/venturi effect is de laatste barriere. Om de luchtdrukverschillen achter de snijtanden die de eigenlijke trillingen veroorzaken ,te kanaliseren, heb je een mondstuk nodig dat de breath brake mede voltooit.
Click on the picture to enlarge it
Breath brake is de afremprocedure die ontstaat als je met het blazen begint. Zoals eerder betoogd in 66.18 zijn hier verschillende , tevens de belangrijkste, onderdelen van het embouchure nodig. Je wilt een klank produceren of een toon, dan heb je ademsteun nodig en die bestaat uit een toegenomen druk vanuit bekkenbodemspieren, buikwand, rugspieren en de tussenribuitademingsspiertjes, terwijl ook de spieren van mond en keelholte en de mond-,lip – en kauwspieren, de spieren rond de hals er aan bijdragen.
Click on the picture to enlarge it
De remming van de luchthoeveelheid en de snelheidscontrole vindt vervolgens plaats door het middenrif, dat zich excentrisch aanspannend toegeeft aan de druk vanuit de eerder genoemde spiergroepen. De afgeplatte middenrif -spier komt geleidelijk terug in haar oorspronkelijke koepelvorm. De snelheid daarvan hangt af van wat je aan het spelen bent. Andere hulpademspieren helpen het middenrif, te weten de inademingstussenribspieren. Verdere controle vindt plaats door het strottehoofd en de stembanden, mondkeelholte en verhemelte pieren gecompleteerd door kaak en lipmusculatuur. Dat is dus de breath brake.
Click on the picture to enlarge it
Een goed gekozen mondstuk helpt daarbij. Hoe breder bijvoorbeeld de rand, de rim hoe nauwer de binnendiameter van de ring is en dus minder ruimte voor de lippen.De opening wordt dus kleiner waardoor er meer druk ontstaat en minder luchtsnelheid. Meer geschikt dus voor hogere passages. Daar hoort vaak een ondiepere cup bij die dat effect ondersteunt.
Click on the picture to enlarge it
Een te wijde boring(het gaatje waarin je de luchtstroom richt is bij dit soort brede rand ondiepe cupmondstukken) levert drukverlies op maar laat meer lucht door, is in principe minder geschikt voor het hogere werk.
Een conisch mondstuk zoals voor hoorn, bugel loopt dus taps toe neer de boring, laat meer lucht door en staat minder druk toe.
In principe is het zo dat hoe groter de boring hoe lager het strottehoofd komt te staan en hoe wijder de stemspleet. Hierdoor kunnen stemmingsproblemen ontstaan , je wordt te laag qua stemming. En omgekeerd: te nauwe boring drukt de toon omhoog omdat er minder lucht door komt maar meer druk. Het embouchure moet zich ook aanpassen. Als het mondstuk te ruim is moet je meer druk geven en daarmee komt het strottehoofd omhoog en komt er meer spanning op de stembanden en wordt dus de glottis nauwer.Vaak ga je teveel persen en komen smile&press, squeezing en puckering op de voorgrond. Terwijl de mondhoeken omlaag moeten blijven.
Click on the picture to enlarge it
Backbore:
Als de backbore te wijd is, zal het venturieffect groter worden .Deze verruimde backbore zuigt de lucht meer aan uit het mondstuk en vraagt dus meer lucht .Bij het testen van het mondstuk moet je goed opletten hoe de verhouding druk en hoeveelheid lucht zich verhouden. Is de backbore voor jou te groot geboord dan heb je kans dat je teveel lucht kwijt raakt.Daar zul je dan of een nauwere cup en boring moeten nemen of een nauwere backbore. Blijft de backbore te wijd dan is de venturi te groot en kost het je teveel lucht Je klank zal verarmen en minder helder worden.Je strottehoofd zal lager komen te staan en als je dan weer gaat forceren omvoldoende druk te krijgen zullen misschien je stembanden teveel gaan aanspannen, tegelijk met mondholte,-keel en lipspieren.
.Tenslotte nog dit:adem je verkeerd, bijvoorbeeld teveel met de borst zal de stemming ook vaak iets stijgen en de klank verarmen. Ook wordt je snel moe.
|
